Hindistan, 4 Haziran'a kadar sürecek olan yedi aşamalı 18. Parlamento seçimlerinin ilk aşaması için bugün sandık başına gitti. Yaklaşık 968 milyon seçmenin katılacağı seçimlerde, Hindistan'ın alt meclisi Lok Sabha'ya kimin oturacağını ve Hindistan'ın bir sonraki başbakanının kim olacağını belirlemek üzere sandık başına gidildi.
543 sandalyeli Lok Sabha, Hindistan Parlamentosu'nun en güçlü alt meclisi. Yasaları geçirme, gensoru önergeleri sunarak hükümeti sorumlu tutma ve mali kontrolü yönetme gibi yetkilere sahip olan meclis, yasama işlerinde de diğer meclislerden daha fazla nüfuza sahip.
Seçimler sonucunda alt mecliste çoğunluğu elde eden parti ya da koalisyon başbakanı atayacak. Manmohan Singh veya HD Deve Gowda'nın başbakanlığı döneminde olduğu gibi, atanan kişi aynı zamanda Üst Meclis Rajya Sabha'nın da üyesi olabilir. Başbakan daha sonra kabine bakanlarını seçecek.
Lok Sabha'nın görev süresi, ara seçim çağrısı yapılmadığı sürece beş yıl. Eski Başbakan Narasimha Rao, Parlamento'da güven oyu alarak bir azınlık hükümetiyle yönetse de, bir partinin veya koalisyonun iktidara gelmesi için en az 272 sandalye alması gerekiyor.
Modi üçüncü kez galip gelebilecek mi?
İktidardaki Bharatiya Janata Partisi (BJP), bir zamanlar ülkeyi 50 yıldan fazla yönetmiş olan Hindistan Ulusal Kongresi de dahil olmak üzere ondan fazla muhalefet partisinden oluşan bir koalisyona karşı yarışıyor.
Başbakan Narendra Modi liderliğindeki BJP, 2014 yılında 282 sandalye kazanarak iktidara geldi. Sonrasında Ulusal Demokratik İttifak (NDA) koalisyonunun da parçası BJP, toplam 336 sandalyeye sahip olmuştu. 2019'daki seçimlerde de BJP 303 sandalye, NDA toplam 352 sandalye kazandı.
Ekonomik reform ve Hindu milliyetçiliği vaadiyle ilk kez 2014 yılında iktidara gelen Modi, bu yılki seçimlerin de merkezinde yer alıyor. Modi, eğer tekrar kazanırsa üst üste üç dönem görevde kalarak Hindistan'ın ilk başbakanı olan Hindistan Ulusal Kongresi lideri Jawaharlal Nehru'nun rekorunu kıracak.
BJP, bu seçimlerdeki amacının 370 sandalye kazanmak olduğunu açıklamıştı. Lok Sabha'da Anayasa'da büyük ve yapısal değişiklikler yapılması için 364 sandalye gerekiyor.
BJP, NDA'nın da 400 sandalye kazanmasını beklediğini belirtirken, muhalefet partileri, iktidar partisi için bu sayının yarısından azını öngördüğünü bildiridi.
Hindistan Ulusal Kongresi yeniden ana muhalefet olmayı hedefliyor
Ülkenin en eski partisi olan Hindistan Ulusal Kongresi, 2024 seçimlerine bugün seçim tarihindeki en düşük sandalye sayısına sahip parti olarak katılacak. Hindistan Ulusal Kongresi, şu ana kadar yalnızca 266 sandalye için adaylarını açıklasa da, partinin 330 ila 340 seçim bölgesinden aday çıkarması bekleniyor.
Hindistan Ulusal Kongresi, 2019'da yalnızca 52 sandalye kazanmıştı. Hindistan'da bir partinin "ana muhalefet" unvanını alabilmesi için 55 sandalye kazanması gerekiyor.
Modi'nin bu seçimlerdeki en dişli rakibiyse Hindistan Ulusal Kongresi'nin baş seçim kampanyacısı olan, Hindistan'ın en eski siyasi hanedanının 52 yaşındaki veliahtı Rahul Gandhi. Gandhi'nin büyük büyükbabası Jawaharlal Nehru, büyükannesi Indira Gandhi ve babası Rajiv Gandhi de Hindistan Başbakanı olmuşlardı. Ancak hiçbir zaman federal veya eyalet hükümetinde bakan olmayan Rahul Gandhi, 2019 seçimlerindeki başarısızlıktan sonra parti başkanlığından istifa etmişti.
Muhalefet partileri BJP'ye karşı birleşti
2023'te 26 muhalefet partisi, Hindistan Ulusal Kalkınmacı Kapsama İttifakını (INDIA) oluşturmak için Hindistan Ulusal Kongresi'ne katılmıştı. Blokun diğer önde gelen partileri arasında şu anda Delhi bölgesini ve Pencap eyaletini yöneten Aam Aadmi Partisi (AAP) yer alıyor. AAP lideri Arvind Kejriwal, yolsuzluk suçlamasıyla seçimlerden haftalar önce adli gözetim altına alınmıştı.
INDIA ittifakında, Hindistan'ın güneyindeki Kerala eyaletinde iktidarda olan Sol Demokratik Cephe'ye liderlik eden Hindistan Komünist Partisi (Marksist) de yer alıyor.
Seçimler yedi aşamadan oluşacak seçimlerim ilk aşama bugün başladı. Sandıklar, 21 eyalet ve Birlik Bölgelerine yayılmış 102 seçim bölgesini kapsıyor. İkinci aşama anketi ise 26 Nisan'da yapılacak ve 13 eyaletteki 89 parlamento seçim bölgesini kapsayacak.
Modi milliyetçi söylemlerini artırmıştı
Modi, son seçim kampanyasında, AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'de yaptığı gibi, Hindistan'ı bağımsızlığının 100. yılı olan 2047'ye kadar "gelişmiş bir ulus" haline getirmeyi vaat etmişti.
Hindu milliyetçisi politikalarıyla bilinen Modi, seçim kampanyası döneminde milliyetçi söylemlerini artırmıştı.
Modi hükümeti, komşu ülkelerden gelen Müslümanlar dışında 6 farklı dini gruba mensup kişilere vatandaşlık yolu açan tartışmalı "Vatandaşlık Yasası"nı uygulamaya hazırlanıyordu. Müslümanlara dönük ayrımcılık içeren kanun 2019'da yasalaşmıştı. Yasa, geniş çaplı protestolara yol açmıştı.
Modi, Ocak ayında da Ayodha kentinde 1992'de Hindu milliyetçileri tarafından yıkılan Babür Camisi yerine Hindu tanrısı Rama için inşa edilen tapınağın açılışını yapmıştı.
Modi'nin partisi BJP, 35 yıldır burada tapınak yapmayı vaat ediyordu. Hindu milliyetçisi partinin yükselişinde buradaki siyasi gerilim etkili oldu. Tapınağın inşa edildiği bölge, on yıllar boyunca Hindular ve Müslüman azınlık tarafından siyasi çatışmalara ev sahipliği yaptı. Hindu milliyetçileri, 16. yüzyılda inşa edilen Babür Camisi'ni 1992 yılında yıkmış, olayın ardından ülke genelinde çıkan isyanlarda çoğu Müslüman 2 bin kişi hayatını kaybetmişti.
Modi döneminde çiftçi eylemleri
Diğer yandan, Modi'nin döneminde Hindistan, 2021'den bu yana ülke geneline yayılan çiftçi protestolarına sahne oluyor.
Eylül 2020'de tarım sektörüne ''serbestleşme'' getiren, taban fiyat ve destekleme alımı politikalarını sona erdiren 3 düzenlemeyi yasalaştıran hükümet, yeni yasaların çiftçilere ürünlerini pazarlama özgürlüğü tanıyarak özel yatırımla tarımsal büyümeyi teşvik edeceğini savunmuştu.
Çiftçilerse bunların kazançlarını azaltacağını, aracı şirketlere daha fazla yetki tanıyacağını ve sonunda kendilerini topraksız bırakacağını ileri sürerek, başta Yeni Delhi'de olmak üzere ülkenin farklı noktalarında geniş çaplı protestolar düzenliyor.