Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, iki ülke arasındaki "normalleşme" görüşmeleri kapsamında Türkiye'ye geldi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Dışişleri Bakanlığı İstanbul Temsilciliği'nde gerçekleştirilen görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenlendi.
Uluslararası toplumun gündemini İran ve İsrail arasındaki gerilimin meşgul ettiğini söyleyen Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, "Son olaylar uluslararası toplumun dikkatini Gazze'deki trajik koşullardan uzaklaştırdı" dedi. "Bu çatışmaların, bu gerginliğin yayılma ihtimali var" diyen Şukri, Türkiye ile ticari ilişkilere ilişkin de konuştu.
'Ticaret hacmini 15 milyar dolar üzerine çıkarmayı hedefliyoruz'
Bakan Şukri, "Bölgede istikrarın sağlanması için Türkiye ile iş birliğini güçlendirmek için çalışıyoruz. Türkiye ile siyasi, ekonomik, kültürel ve güvenlik ilişkilerini her iki ülkenin ortak çıkarına uygun şekilde ilerletmeyi amaçlıyoruz" ifadelerini kullandı.
Türkiye ile ticaret hacmini 15 milyar dolar ve üzerine çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen Şukri, bu potansiyelin her iki ülke için de mevcut olduğunu belirtti. Şukri, iki bakan olarak "Stratejik İşbirliği Konseyi" toplantısına hazırlık amacıyla anlaşmaların geniş bir yasal çerçevesini incelediklerini kaydetti.
'Bağımsız bir Filistin devleti kurmaya çalışmalıyız'
Bölgesel sorunları, Gazze'de devam eden savaşı ve bunun Filistinliler üzerindeki yıkıcı etkilerini ele aldıklarını aktaran Şukri, "Filistin devletinin kurulmasına yol açacak siyasi bir yol bulunması gerektiğini" ifade ederken "1967 sınırlarına bağlı kalarak başkenti Kudüs olan Filistin devleti tanınmalıdır" diye konuştu.
Gazze'ye yeterli yardımın ulaştırılması için uluslararası toplumun birleşmesi gerektiğini söyleyen Şukri, "Filistinlilerin yerinden edilmesini önlemek için konuyu ciddiye almalı ve bağımsız bir Filistin devleti kurmaya çalışmalıyız" dedi.
Şukri, "Gazze'ye yardım ulaştırmak için yoğun bir çaba harcıyoruz ancak Refah kapısının bombalanması da dahil olmak üzere İsrail'in birçok engeline maruz kaldık. İsrail tarafıyla görüşmeler yaptık, daha basitleştirilmesi için görüştük. Ancak orada alınan tedbirler neticesinde istediğimiz düzeyde yardımları gönderemiyoruz. İsrail’in uygulamaları zorlaştırdığını ilettik. İsrail'in Gazze'deki 6 kapısının insani yardıma açılmasını talep ediyoruz, bunun yapılmaması uluslararası hukuka aykırıdır" şeklinde konuştu.
Fidan: Mısır'la ticaret hacminin 15 milyar dolara genişletilmesi hedefleniyor
Mısırlı mevkidaşının ardından söz alan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "İkili gündemimizdeki konuları ayrıntılı şekilde görüştük. Özellikle ticaret ve ekonomi işbirliğimizin en güçlü boyutlarından birini oluşturmakta. Mısır'daki yatırımlarımız halihazırda 3 milyar doları bulmuş durumda. Aramızdaki ticaret hacmi ise yaklaşık 8 milyar seviyesinde" ifadelerini kullandı.
AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Şubat'ta Mısır'ın başkenti Kahire'ye yaptığı ziyarette, ortaya 15 milyar dolarlık bir hedef konulduğunu belirten Fidan "Serbest ticaret anlaşmamızın kapsamını genişleterek ve limanlarımız arasında Ro-Ro seferlerini tekrar başlatarak bu hedefe ulaşmayı planlıyoruz" diye konuştu.
İki ülkenin savunma sanayisi alanındaki ilişkilerinin de güçlendiğini belirten Fidan, "LNG (sıvılaştırmış doğalgaz) ve nükleer enerji başta olmak üzere enerji alanında da geniş bir imkan, işbirliği imkanı olduğunu düşünmekteyiz" değerlendirmesinde bulundu.
Fidan, görüşmede, bölgesel konuların da ele alındığını söyleyerek şöyle konuştu:
"Bunların başında Gazze konusu gelmekte. Sayın Şukri ile hem İslam İşbirliği, Arap Ligi'nin ortak oluşturduğu temas grubu vasıtasıyla hem de ikili diyaloğumuz vasıtasıyla Gazze meselesi üzerine çok düzenli bir koordinasyon ve istişare mekanizması aramızda bulunmakta. Krizin başından beri düzenli şekilde beraber çalışmakta ve koordine etmekteyiz. Hangi diplomatik adımlar atılabilir? Hangi insani yardımlar konusunda neler yapılabilir? Uzun vadeli iki devletli çözüm konusunda hangi yöntemlere başvurulabilir? Bu konuları ayrıntılı görüştük.
Özellikle insani yardımlar konusunda Mısır'la olan ilişkilerimiz hayati önem taşımakta. Refah Sınır Kapısı'ndan yardımların ulaştırılması için Mısır'la gece gündüz yardım koordinasyon içerisinde çalışıyoruz. Burada insani yardımlarımızı özellikle Refah'a getirmekte kendileri ve çok büyük yardım sunmaktalar. Ayrıca bunun için Mısır'a teşekkür ediyoruz."
'Somali'nin toprak bütünlüğünü tehdit eden yeni sorun alanını görüştük'
Libya, Sudan, Somali ve Etiyopya sorunlarının da masaya yatırıldığını söyleyen Fidan, "Libya'da Mısır ve Türkiye olarak ve diğer bölge ülkeleriyle Libya'nın bütünlüğüne ve istikrarına beraber nasıl katkıda bulunuruz, bu konuda nasıl daha düzenli çalışabiliriz, hangi türden teklifleri hayata geçirebiliriz, bunları kendi aramızda istişare etme imkanımız oldu. Aldığımız kararla da bunları daha düzenli bir şekilde görüşmeyi hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanı Fidan, Sudan'da devam eden iç savaşla ilgiliyse "Bu konuda da beraber istişarelerimizi artırma ve çalışma kararını aldık. Somali ve Etiyopya arasında başlayan, özellikle Somali'nin toprak bütünlüğünü tehdit eden yeni sorun alanını da yine beraber görüştük. Burada Somali'nin toprak bütünlüğüne ve egemenliğine olan bağlılığımızı teyit ettik. Türkiye ve Mısır olarak ve bu konuda aradaki siyasal görünen şu anki ihtilafın bir çatışmaya dönüşmeden ne türden adımlar atılabilir bu konuda görüş alışverişinde bulunduk" diye konuştu.
'İki ülkenin beraber hareket etmesi zorunlu'
Mısır ile Türkiye arasında sadece ikili ilişkiler bazında değil, coğrafyayı kapsayan diğer konularda da büyük bir işbirliği alanı olduğunu vurgulayan Fidan, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Bu konular iki ülkenin beraber hareket etmesini zorunlu hale getirmiş durumda. Türkiye ve Mısır, Akdeniz'in iki ucunda iki önemli kardeş ülke ve çok büyük işbirliği potansiyelimiz var. İşbirliği sadece halklarımızın ve devletlerimizin menfaatine değil, aslında bölgemizin de büyük menfaatine. Biz buradaki büyük potansiyeli görüyoruz."
Fidan "Dünyayı bekleyen asıl büyük kriz Filistin meselesiyle makyajı dökülen, gerçekliği ortaya çıkan uluslararası sistemin ikiyüzlülüğü, uluslararası hukuksuzluk ve İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulmuş olan hegemonik sistemin işe yaramazlığıdır" değerlendirmesinde bulundu.
Fidan ayrıca Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi'nin Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısı vesilesiyle Türkiye'yi ziyaret etmesinin gündemde olduğunu kaydetti.
Mısır'la ilişkiler 2013'te maslahatgüzar seviyesine inmişti
Mısır'da Abdülfettah es-Sisi'nin 2013 yılında iktidara gelmesinin ardından Ankara ve Kahire arasındaki ilişkiler maslahatgüzar seviyesine inmiş, Erdoğan geçen yıllar içinde Sisi için “katil”, “darbeci”, “zalim” gibi ifadeler kullanmıştı.
Geçen Eylül ayında Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de gerçekleştirilen G20 Zirvesi'nde Erdoğan ve Sisi, Kasım 2022'de Katar’daki Dünya Kupası açılışında tokalaşmalarının ardından ilk resmi görüşmelerini gerçekleştirmişti. Görüşmede iki ülke ilişkileri, ticaret hacminin artırılması, enerji alanındaki yeni iş birlikleri ile bölgesel ve küresel meselelerin ele alındığı açıklanmıştı.
Söz konusu gelişmenin ardından Asya Altyapı Yatırım Bankası'nın (AIIB) yıllık toplantısına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in, Mısır'ı "dost ve kardeş ülke" olarak tanımlaması dikkat çekmişti.
Aralık 2023'te yeniden Mısır Cumhurbaşkanı seçilen Sisi'yi telefonla arayan Erdoğan Sisi’ye başarılar dilemiş, "yeni dönemin Türkiye-Mısır ilişkileri açısından hayırlara vesile olması temennisini" dile getirmişti. Görüşmede ayrıca İsrail’in Filistin topraklarındaki saldırıları ve Gazze’ye insani yardım ulaştırma gayretlerinin de ele alındığı belirtilmişti.
Erdoğan 12 yıl aradan sonra Mısır'a gitti: 'Katil Sisi'den 'değerli kardeşim'e
Bu tablonun ardından Erdoğan, 14 Şubat'ta tam 12 yıl aradan sonra resmi ziyarette bulunmak üzere Mısır'ın başkenti Kahire'ye gitmişti.
Erdoğan ile eşi Emine Erdoğan'a; Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç'ın da olduğu kalabalık bir heyet eşlik etmişti.
İttihadiye Sarayı'na gelişinde de Erdoğan, Sisi tarafından resmi törenle karşılanmıştı. İttihadiye Sarayı'nda baş başa ve heyetler arası görüşme gerçekleştiren Erdoğan ve Sisi "Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantılarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Ortak Bildiri"yi imzaladı.
Erdoğan ortak basın toplantısında yaptığı konuşmada, daha önce "katil", "darbeci" gibi ifadeler kullandığı Sisi için "değerli kardeşim" dedi. Mısır Cumhurbaşkanı da "iki ülke arasında yeni bir sayfa açıldığını" belirtti. Basın toplantısında iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirileceğinin altı çiilmişti.
