Fizibilite çalışmaları yapılmadan “her ile bir havaalanı” söylemleriyle hayata geçirilen yatırımların çoğu atıl kaldı. Bazı liman yatırımlarının, daha önce yapılmış başka limanların kapasitelerini çalarak, yatırımı atıla çevirdiği anlaşıldı.
Ekonomim'den İbrahim Ekinci'nin haberine göre, havalimanlarında geçen yılın yolcu trafik verileri, sektörde büyük bir atıl kapasite olduğunu gösteriyor. Durum önceki yıllar için de farklı değil.
Uşak, Aydın Çıldır, Balıkesir ve Gökçeada limanları çürüyor
Dört havalimanı çürüyor. 2 milyona yakın yolcu kapasiteli bu limanlarda (Uşak, Aydın Çıldır, Balıkesir ve Gökçeada limanları) hava trafiği yok. Sıfır veya sıfır derecesinde. 4-5 yıldır hiç uçak inmeyen limanlar var. Çıldır’ı THY eğitim için kullanıyor.
2010 yılının parasıyla 80 milyon liraya kurulan Gökçeada tamamen atıl durumda. Kocaeli Cengiz Topel’de 800 bin kişilik yolcu kapasitesinin sadece yüzde 0,4’ü gerçekleşmiş. Tekirdağ Çorlu ve Kastamonu limanlarından kapasite / kullanım oranları sırasıyla yüzde 4 ve 4,1. Yolcu garantili Zafer Havalimanı kapasitesinin sadece yüzde 4,3’ü kadar yolcu almış. Toplam 12 havalimanı kapasitesinin yüzde 10’undan daha düşük trafik almış. 8 hava limanında 2023 trafiği, kapasitelerinin yüzde 10 ila 20 arasında kalmış. Kapasitesinin ancak yüzde 20-30’u arasında trafik alan liman sayısı 4. Yüzde 40-50 arasında yolcu trafiği almış liman sayı da 4.
Önceki limanların kapasitesi çalınmış
“Her ile bir havalimanı” sloganı, fizibiliteyi dışlarken, bazı liman yatırımları, daha önce yapılmış başka limanların kapasitelerini çalarak, yatırımı atıla çevirdiği anlaşıldı.
Kapasitesini uluslararası ölçüde karşılayan, hatta kapasitesinin üstünde yolcu trafiği alan limanlar da var. Uluslararası ölçülerde, havalimanı yatırımlarının gelecek 10 yılı karşılayabilecek kapasitede yapılması doğru kabul ediliyor. Dolayısıyla yolcu trafiğinin yıllık artış oranına göre kabaca yüzde 20- 30 ölçüsünde atıl kapasite normal. Bunun altı kamu zararı.
6 liman kapasitesinin üzerinde
Fiili yolcu sayıları ve kapasite karşılaştırmasında uluslararası ölçekte makul durumda olan liman sayısı 11’de kalıyor. Büyük limanlar; İstanbul, Sabiha Gökçen’in kapasitelerine yakın olması, Esenboğa dahil 6 limanda kapasitenin üstünde yolcu sayısı gerçekleşmesi Türkiye için genel ortalama kapasiteyi yüzde 68,2’ye çekiyor.
İstanbul Havalimanı şu anda 90 milyon yolcu kapasiteli. 2023 yolcu trafiği kapasitenin yüzde 85’ine ulaşıyor. Planlama etap etap büyütülerek 200 milyon yolcu kapasitesine çıkarılması. Sabiha Gökçen 2023 yolcu trafiği kapasitenin yüzde 90’ı seviyesinde.
