AKP’nin uzun süredir ajandasına aldığı notlardan biri de nafaka hakkıydı. Dinci basının uzun süredir “aileleri yıkıyor”, “nafaka zulmü”, “boşanmaları kolaylaştırıyor” haberlerine konu olan nafaka hakkına ilişkin bir düzenleme hazırlayan iktidar, nafakayı 2 ile 6 yıl arasında sınırlayacak.
Söz konusu düzenleme ve basında ele alınış şekli kadın düşmanlığını beslerken, nafaka konusundaki gerçekler ise ne iktidarın ne de kontrolündeki basının söyledikleri gibi.
Kadın Dayanışma Vakfı’nın yaptığı bir araştırmaya göre, son 25 yılda alınan nafaka kararlarının ortalaması oldukça dikkat çekici. Mahkemelerin 25 yılda verdiği nafaka kararlarının ardından nafaka bağlanan kadın ya da erkeklerin aldığı nafaka ücretlerinin ortalaması sadece 370 lira. Mahkemelerin verdiği nafaka kararlarının tam yüzde 66,4’ü 0-500 lira arasındayken, sadece yüzde 2,2’si 2 bin liranın üzerinde.
‘Büyük bir manipülasyon’
Yandaşların ve iktidarın kadın düşmanı haber ve açıklamalarla sürdürdüğü nafaka konusunda merak edilenleri avukat Hande Gündoğdu'ya sorduk.
Gündoğdu, her şeyden önce süresiz nafaka adlandırmasının büyük bir manipülasyon olduğunu vurgularken, herhangi bir süreyle sınırlanmamış olmasının, nafaka hakkının belli şartlarla sınırlandırılmış olması gerçeğini değiştirmediğini dile getiriyor.
‘Özellikle es geçiliyor…’
Nafaka bağlanabilmesinin çeşitli şartlara tabi olduğunu ifade eden Gündoğdu, AKP’nin yürüttüğü tartışmalarda özellikle bu başlığın es geçildiğine işaret ediyor.
Nafakanın boşanmaya bağlı ya da boşanma sürecinde tedbiren hükmedilebilecek bir nakdi yardım olduğunu belirten Gündoğdu, “Sadece kadın lehine hükmedilemez, şartları varsa erkek lehine de hükmedilebilir. Hem boşanma davası sürecinde hükmedilen tedbir nafakasına hem de eğer şartları varsa boşanmasının kesinleşmesiyle birlikte yoksulluk nafakasında hem kadın hem erkek lehine nafakaya hükmedilebilir” diyor.
‘Nafaka boşanmada kusurlu olan kişiye verilmez, zenginleşme de sağlamaz’
Avukat Hande Gündoğdu, “Boşanma davasında boşanmaya neden olan olaylarda kusuru bulunan kişi nafaka alamaz. Dolayısıyla nafaka ödeyerek kendini mağdur ilan eden erkekler boşanma davalarında kusuru bulunanlar. Eşe şiddet, evle ilgilenmemek, psikolojik şiddet, sadakatsizlik bu ‘kusurlar’ arasında sayılıyor örneğin. Yani nafaka ödeyen kişi boşanmada kusurlu olan taraf. İkincisi yoksulluk nafakasının kişi lehine tesis edilebilmesi için boşanmadan dolayı gerçekten bir yoksulluğa düşmüş olması gerekiyor. Oturacak evi olmaması, yiyecek ekmeği olmaması gerekiyor. Şöyle özetleyebiliriz, evliliği sürmekteyken yaşadığı yaşam standardının çok çok gerisine düşmemesi esas alınıyor nafaka başlığında. Yargıtay’ın kararları da var, uygulamada da doğru, nafaka kişiye sebepsiz bir zenginleşme de sağlamamalı. Bu uygulamada da tam olarak karşılık buluyor” sözleriyle nafakanın bağlı olduğu şartlara da işaret etti.
‘Nafakalar o kadar komik meblağlar ki…’
“32 yıllık nafaka zulmü", “kadınların aldığı yüksek meblağlar” haberlerine tepki gösteren Gündoğdu, nafaka tartışmasına ilişkin sözlerine şöyle devam etti:
“Kadınların aldığı nafakalar o kadar komik meblağlar ki. Ayrıca hiç kimseye de ödeme gücü olmadığı bir nafaka yükümlülüğü verilmiyor, uygulama böyle değil.”
‘Süresiz nafaka zaten yok’
"Burada şu soru da gündeme geliyor; Çalışan kişi lehine nafakaya hükmedilebilir mi? Teorik olarak evet ama pratikte öyle değil. Eğer kadın çalışıyorsa, sigortası da varsa nafakaya hükmedilmiyor.
Öte yandan süreli nafaka uygulaması deniyor ama bu şu anda da mümkün, tarafların anlaşması durumunda bu tip kararlar veriliyor. Herhangi bir süreyle sınırlandırma yok deniliyor ama şu anki nafaka birçok başlıkla zaten sınırlandırılmış durumda. Nafaka alan kadın ya da nafaka alan erkeğin evlenmesi durumunda kesiliyor örneğin. Nafaka alan kişinin gelir elde etmesi, hayatını idame edecek gelire ulaşması durumunda da nafaka uygulaması kalkıyor. Yani süresiz nafaka yok zaten."
‘İktidarın kadın düşmanı politikalarının yansımasını görüyoruz’
"Kadınların erkekler üzerinde kambur yarattığı algısı yaratılmaya çalışılıyor. Ne düzenleme ne de uygulama yansıtıldığı gibi değil. Mevcut uygulama kadın düşmanı bir atmosfer yaratmak adına manipüle edilmeye çalışılıyor ancak uygulama söylediğim gibi zaten ortada. Burada açıkça iktidarın kadın düşmanı politikalarının yansımalarını görüyoruz.
Kadın emeğinin bu düzendeki yeri ele alınmıyor, kadına yönelik şiddet gerçeği görülmüyor, kadının emeğinin nasıl değersizleştirildiği görülmüyor ve AKP’nin kendi fanatik grubu tarafından bir iklim yaratılarak şimdi de nafaka kazanımına saldırılıyor.
Kadınlara iş, örgütlenme, sosyal güvence sağlanmalı; çocuk, yaşlı ve hasta bakımı konusunda ücretsiz bakım evleri, ev içi hizmetleri kadının sırtından alacak kolektif alanlar oluşturulmalı, nafakayı o zaman konuşalım.